Babel is uit!

De NIEUWE SINGLE van het album ‘Scherven voor de Eeuwigheid’ is nu te vinden op Spotify en YouTube. https://linktr.ee/projectaardewerk

Het is vandaag precies 32 jaar geleden dat het EU-verdrag werd gesloten en de EU werd opgericht. Op 7 februari van mijn geboortejaar (1992) besloten de huidige lidstaten (en toen nog Groot-Brittannië) de handen ineen te slaan op meer gebieden dan economie en grondstoffen, en zich ook politiek en militair aan elkaar te verbinden. Daarnaast werden plannen beklonken om één munt en één centrale bank in te voeren. Klinkt best mooi toch, die saamhorigheid? Maar wat is de keerzijde van zo’n vereniging?

In de Bijbel staat een verhaal over samenwerking tussen mensen die blijkbaar bang waren om verspreid te raken over de aarde (Genesis 11:4). Ze wilden hun naam vestigen en bouwden een toren die tot in de hemel had moeten reiken. De toren van Babel kwam echter nooit af, want uiteindelijk werd juist die de reden dat God besloot in te grijpen. 

“En de HEERE zei: Zie, zij vormen één volk en hebben allen één taal. Dit is het begin van wat zij gaan doen, en nu zal niets van wat zij zich voornemen te doen, voor hen onmogelijk zijn.” (Genesis 11:6)

Wel eerlijk, die Bijbel. God verhult niet dat de mens tot alles in staat is. Het streelt wellicht ons humanistisch ego te beseffen dat Hij de mens “bijna goddelijk gemaakt heeft” (Psalm 8:6)… Maar het principe van baas boven baas gold ook hier en de spraakverwarring die God gaf verdeelde de mens over het AardeWerk.

Vandaag maakt de Engelse taal het weer mogelijk om na eeuwen van spraakverwarring toch één te worden. We werken wereldwijd samen aan wetenschappelijke innovaties die het ons gemakkelijker maken, daarbij geholpen door het internet dat met zijn cloud een ideale bouwplaats voor ambities en mogelijkheden vormt. En het lukt nog ook! The sky is the limit. Maar de vraag is: heeft God ons dan voor niets uit elkaar gedreven? Waarom deed Hij dat eigenlijk? Wat zou Hij van globalisering vinden? Als het aan de wetenschap ligt, is in ieder geval niets onmogelijk en alles toegestaan om de mensheid naar een Utopia te leiden. Desnoods zonder God.

Zo spreekt de invloedrijke wetenschapper Yuval Noah Harari gepassioneerd over de verregaande overschrijding van de biologische grenzen die ons van nature zijn gesteld. Hij pleit voor het “hacken” van bio-mechanismen, bijvoorbeeld het manipuleren van het menselijk DNA en het combineren daarvan met A.I. en andere kunstmatige systemen, zodat de mens “door kan evolueren” tot een “god” die zelf aan het roer van het AardeWerk staat. Transhumanisme, wordt deze ideologie genoemd; het overstijgen van de menselijke natuur zodat we onsterfelijk en almachtig worden. Harari noemt het een onderdeel van de 4^e Industriële Revolutie en de eerstvolgende stap in de evolutie, waarbij de veronderstelde natuurlijke selectie wordt overgenomen door de mens.

Verder vindt Harari het idee van “één of andere God in de wolken” maar onzin, noemt hij de Bijbel en Jezus Christus “fake news”, en vindt hij dat mensen moeten beseffen dat het gedaan is met het idee van vrije wil, daarbij schamper pratend over het geloof in ziel en geest. Hij beweert dat wij niet meer dan dieren zijn, en dat organismen gelijkstaan aan algoritmen. (aldus diverse interviews)

Zomaar een schets van één van de meest vooraanstaande denkers van onze tijd. De vraag is: moeten we dit soort filosofen willen volgen? Want… zou iemand die de mens ziet als slechts een computersysteem, gehinderd worden door ethische of morele bezwaren in de herprogrammering ervan? Overziet hij door zijn beperking van de definitie “mens” dan wel het volledige plaatje? En als je zo belust bent op controle over de koers van de aarde en zegt de toekomst van de mensheid te kunnen beheersen, ga je dan niet verblind voorbij aan je beperkingen? Overweeg je dan wel alle risico’s? Bovendien: laat de geschiedenis ons niet zien wat de gevolgen zijn van een ideaal als “de übermensch”?

Überhaupt kun je je afvragen of onsterfelijkheid in een gevallen, zondige en corrupte wereld wel zo’n goed idee is. Heeft de God van de Bijbel niet iets veel beters met ons voor ogen? Is Zijn beloofde aanpak van herstel niet iets grondiger en feillozer? Ik kan me niet aan de notie onttrekken dat de mens zich door innovatie namelijk alleen maar in meer of andersoortige problemen stort…

De kenniscultuur die tot ambachtstekort heeft geleid bijvoorbeeld. De overbelasting van het stroomnet en de landschapsvervuiling als gevolg van verduurzaming, de verpaupering van ons brein door de ‘slimme telefoon’ en ander beeldschermgebruik. Of wat te denken van de bijwerkingen van vaccinaties, onze gezondheid die door E-nummers en suikers wordt aangetast, de plasticsoep, de economische teloorgang door het loslaten van de goudstandaard en het bijprinten van geld, en het verdwijnen van banen door automatisering? Om nog maar te zwijgen over de zorgelijke bezwaren waarmee de ontwikkelaars van A.I. zelf naar voren komen over het vermoedelijke monster dat ze hebben ontketend. En het beste voorbeeld: moest Oppenheimer ook niet concluderen dat zijn uitvinding uiteindelijk géén einde aan alle oorlogen had gemaakt, maar juist de hele wereld op scherp had gezet? Kortom, heeft ons verbeterend ingrijpen vaak niet een averechts effect?

Met mijn lied Babel hoop ik je te laten zien dat God ons wilde beschermen toen Hij de talen bedacht. Ik geloof dat zijn intentie niet was om te dwarsbomen, maar te voorkomen wat nu weer voor de deur lijkt te staan: dat wij onszelf vernietigen. Dat we ons in hoogmoed van Hem afkeren, en buiten Zijn heerlijkheid om een eeuwig paradijs proberen te maken - wat ons overigens al 6000 jaar niet is gelukt. Het zal gedoemd zijn te falen en God weet dat. Hij heeft herstel voor ogen en wil dat niemand verloren gaat. (2 Petrus 3:9)

Jezus nodigt zijn volgelingen in Openbaring 3:14-22 dan ook uit om zich te ontdoen van eigenwaan en blinde vlekken. Om zich van de luchtspiegeling van pretentie te wenden tot een eerlijke houding van hulpbehoevendheid en gebrokenheid. Past ons dat ook niet in een tijd waarin het wereldleiders volledig naar de bol lijkt te stijgen en we verslaafd zijn aan gemak? Een tijd van chaos en verwarring waarin gelatenheid ons aan de hand van de tijdgeest naar de afgrond meesleept? 

“Ik ken uw werken, en weet dat u niet koud en niet heet bent. Was u maar koud of heet! Maar omdat u lauw bent en niet koud en ook niet heet, zal Ik u uit Mijn mond spuwen. Want u zegt: Ik ben rijk en steeds rijker geworden en heb aan niets gebrek, maar u weet niet dat juist u ellendig, beklagenswaardig, arm, blind en naakt bent. 

Ik raad u aan dat u van Mij goud koopt, gelouterd door het vuur, opdat u rijk wordt, en witte kleren, opdat u bekleed bent en de schande van uw naaktheid niet openbaar wordt. En zalf uw ogen met ogenzalf, opdat u zult kunnen zien. Ieder die Ik liefheb, wijs Ik terecht en bestraf Ik. Wees dan ijverig en bekeer u. 

Zie, Ik sta aan de deur en Ik klop. Als iemand Mijn stem hoort en de deur opent, zal Ik bij hem binnenkomen en de maaltijd met hem gebruiken, en hij met Mij. Wie overwint, zal Ik geven met Mij te zitten op Mijn troon, zoals ook Ik overwonnen heb, en Mij met Mijn Vader op Zijn troon gezet heb.” (Openbaring 3:15-21)